Jak dbać o pipetę automatyczną?

Pipeta automatyczna zbudowana jest z wielu części, są to między innymi: nurnik, sprężyny, uszczelki i o-ring. Jak każde urządzenie mechaniczne, pipeta wymaga okresowej konserwacji, aby prawidłowo działała przez wiele lat. Na stan pipety mogą wpływać różne czynniki. Szczególnie niekorzystne to: pipetowanie cieczy agresywnych chemicznie, przypadkowe zalanie trzonu i wnętrza pipety (niedopuszczalne jest pipetowanie bez założonej końcówki, co niestety zdarza się początkującym laborantom!). Powodują one korozję metalowych części mechanizmu pipety, degradację uszczelek, silne zanieczyszczenie wnętrza pipety i trzonu. Zdarzają się też uszkodzenia mechaniczne pipety np. uszkodzenia trzonu spowodowane używaniem nieprawidłowych końcówek. W konsekwencji pipeta pobiera próbkę cieczy z dużym błędem lub w ogóle nie pobiera, ciecz sama wypływa z końcówki, lub też przycisk pipetowania pracuje opornie to znaczy z dużo większą siłą niż normalnie.

Jak dbać o pipetę automatyczną? Co robić, aby uniknąć problemów z działaniem pipety? Przede wszystkim należy regularnie czyścić pipetę, przynajmniej raz w roku wymieniać uszczelki oraz sprawdzać jej kalibrację.

Czyszczenie

Zwykle zaleca się czyszczenie zewnętrznych powierzchni pipety tamponem nasączonym w alkoholu izopropylowym lub 70% etanolu. Wewnętrzne części pipety można płukać w wodzie destylowanej lub alkoholu izopropylowym. Zawsze jednak należy zapoznać się z instrukcją dołączoną do pipety. Producent powinien dokładnie określić, w jaki sposób prawidłowo rozkręcić pipetę, aby jej nie uszkodzić i jakim środkiem należy ją czyścić. Przed ponownym złożeniem pipety powinniśmy dokładnie obejrzeć wszystkie części, w szczególności końcówkę trzonu, uszczelkę, o-ring i zespół nurnika. Uszkodzone części trzeba wymienić na nowe. Uszczelki należy delikatnie i równomiernie pokryć niewielką ilością smaru dołączonego do pipety.

Sterylizacja

Jeśli nasza praca wymaga jałowych warunków pipetę należy regularnie sterylizować. Najpopularniejsze metody sterylizacji to naświetlanie lampami UV oraz sterylizacja parowa w autoklawie. Kupując nową pipetę zwróćmy zatem uwagę, czy można ją sterylizować metodą UV i autoklawować w całości (ang. fully autoclavable pipette). Pipeta w całości autoklawowalna jest wykonana ze specjalnych materiałów odpornych na wysokie temperatury. Dzięki temu rozwiązaniu nie jest konieczny demontaż pipety przed sterylizacją i jej kalibrowanie po każdym cyklu autoklawowania. Na rynku są już dostępne pipety w całości autoklawowalne jedno- i wielokanałowe. Procedura autoklawowania jest bardzo prosta, warto jednak zawsze zajrzeć do instrukcji stosować się do zaleceń producenta pipety. Pipety zwykle autoklawuje się w 121^oC przez 20 minut. Przed włożeniem pipety do autoklawu należy lekko odkręcić nakrętkę mocującą trzon. Po sterylizacji pipetę należy pozostawić do wystygnięcia i dokręcić nakrętkę. Jeśli jesteśmy w posiadaniu pipety, która nie jest w całości autoklawowalna, a chcemy ją wysterylizować, należy zdjąć wyrzutnik i ostrożnie odkręcić od rękojeści nakrętkę z całym zespołem trzonu. Przełożyć elementy na tackę lub do specjalnego woreczka do sterylizacji tak, aby nie pogubić części. Po sterylizacji i osuszeniu wszystkich części, pipetę należy ponownie zmontować uważając, aby wszystkie elementy, szczególnie uszczelki, znalazły się na swoim miejscu.

Kalibracja

Wzorcowanie pipety, czyli inaczej kalibracja to nic innego jak sprawdzenie, czy nasza pipeta pobiera tyle ile powinna. Dokładniej mówiąc, czy wynik pomiaru mieści się w granicach dopuszczalnego błędu. Jak wykonać kalibrację pipety? O tym już w następnym odcinku.