Pipety automatyczne są precyzyjnymi urządzeniami, które pozwalają z niezwykłą dokładnością odmierzać objętości cieczy rzędu dziesiątych części mikrolitra. Jednak osiąganie wiarygodnych wyników podczas pipetowania zależy w dużej mierze od umiejętności użytkownika. Błędy wynikające ze złego operowania pipetą mogą wpływać istotnie na wyniki badań. Dlatego właściwa technika pipetowania odgrywa tak ważną rolę w uzyskiwaniu dokładnych i powtarzalnych pomiarów. Jak zatem poprawnie pipetować?
Poniżej 10 zasad prawidłowego pipetowania.

1. Zwracaj uwagę na warunki otoczenia

Objętość cieczy odmierzana za pomocą pipety automatycznej zmienia się w zależności od temperatury. Dlatego podczas pipetowania temperatura pomieszczenia, pipety, cieczy i końcówki powinna być stała, w granicach 20-25°C.

2. Przechowuj pipetę na statywie

Ciepło dłoni ogrzewa pipetę podczas pipetowania zakłócając równowagę termiczną, co w konsekwencji wpływa na objętość dozowanej próbki. Należy zatem unikać zbyt długiego przetrzymywania pipety w dłoni. Statywy pozwalają na wygodne i bezpieczne przechowywanie pipet.

3. Używaj właściwej końcówki

Końcówka powinna być elastyczna, cienkościenna i dobrze uszczelniać się na trzonie pipety. Jeśli używasz końcówek innych niż zalecane przez producenta pipety, sprawdź kalibrację pipety. W przypadku, gdy błąd dokładności pipety przekracza dopuszczalne parametry, pipetę należy zrekalibrować używając klucza kalibracyjnego.

4. Przepłucz końcówkę

Przepłukiwanie polega na jedno- lub dwukrotnym pobraniu i wydaniu cieczy do tego samego naczynia. Przepłukiwanie końcówki jest szczególnie ważne, gdy pipetujemy ciecze lotne, gęste, lepkie lub o temperaturze innej niż temperatura otoczenia.

5. Trzymaj pipetę pionowo

Podczas pobierania cieczy należy trzymać pipetę pionowo i unikać dotykania ścianek pojemnika. Pozycja pipety jest szczególnie ważna przy dozowaniu małych objętości (<50 μL). Trzymanie jej pod kątem, gdy jest ona usuwana z próbki, może zmienić objętość pobieranej cieczy. Dotykanie boków pojemnika może powodować utratę objętości ze względu na działanie napięcia powierzchniowego.

6. Zanurz końcówkę na odpowiednią głębokość

Głębokość zanurzenia końcówki w cieczy zależy od zakresu pojemności pipety:

Pojemność pipety (µl)	Głębokość zanurzenia końcówki (mm)
2-20	≤1
20-100	2-3
200-1000	2-4
5000	3-6
10000	5-7

 

7. Operuj przyciskiem pipetowania powoli i płynnie

Zbyt gwałtowne pobieranie cieczy grozi zalaniem wnętrza trzonu pipety oraz powoduje pojawianie się pęcherzy powietrza w końcówce.

8. Po pobraniu próbki do końcówki odczekaj 1 sekundę zanim wyjmiesz końcówkę z cieczy

W tym czasie następuje zatrzymanie pracy nurnika i ostateczne pobranie cieczy do końcówki. Następnie delikatnie wysuń końcówkę z cieczy, aby na jej zewnętrznej powierzchni nie zostały resztki cieczy.

9. Zmieniaj końcówkę

Często zmieniaj końcówkę na nową, obowiązkowo, gdy zmieniasz dozowaną ciecz lub jeżeli na końcówce pozostały widoczne krople cieczy.

10. Regularnie czyść pipetę i sprawdzaj kalibrację

Pipety potrzebują regularnego oczyszczania, smarowania i kalibrowania dzięki czemu będą prawidłowo działać przez wiele lat. Do odkażania powierzchni pipety można użyć chemicznych środków dezynfekcyjnych i sterylizujących. Kalibracja polega na sprawdzeniu, czy pipeta pobiera tyle ile powinna, tzn. czy wynik pomiaru mieści się w granicach dopuszczalnego błędu określonego przez producenta pipety w oparciu o normę ISO 8655. W razie konieczności należy odesłać pipetę do serwisu HTL.